Ο Αριστοτέλης στο βιβλίο του «Μετεωρολογικά» μας αποκαλύπτει κάποιες άγνωστες γεωλογικές μεταβολές που πραγματοποιήθηκαν την εποχή της αρχαίας Ελλάδας ή και παλαιότερα από αυτήν.
Ας δούμε το αρχαίο κείμενο:
ἀπὸ τῆς πρώτης οὖν ἀπολείψεως εἰς τὴν ὑστέραν εἰκὸς γίγνεσθαι μακροὺς χρόνους, ὥστε μηδένα μνημονεύειν,
Από την στιγμή της έναρξης της δραστηριότητας ενός γεωλογικού φαινομένου μέχρι τα τελικά (καταστροφικά) αποτελέσματα που θα επιφέρει, είναι φυσικό να μεσολαβεί πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, έτσι ώστε κανένας να μην λαμβάνει τα φαινόμενα αυτά σοβαρά υπόψη του.
ἀλλὰ σῳζομένων ἔτι τῶν ὑπομενόντων ἐπιλελῆσθαι διὰ χρόνου πλῆθος.
Αλλά εφόσον μερικοί από τους άμεσα εμπλεκόμενους, που έχουν υποστεί αυτή την ταλαιπωρία κατορθώσουν να σωθούν, μας διηγούνται το πλήθος των γεγονότων που μεσολάβησαν μέχρι την καταστροφή.
τὸν αὐτὸν δὲ τρόπον χρὴ νομίζειν καὶ τοὺς κατοικισμοὺς λανθάνειν πότε πρῶτον ἐγένοντο τοῖς ἔθνεσιν ἑκάστοις εἰς τὰ μεταβάλλοντα καὶ γιγνόμενα ξηρὰ ἐξ ἑλωδῶν καὶ ἐνύδρων·
Θα έπρεπε λοιπόν κανείς να υπολογίζει και αποφεύγει την κατοίκηση σε περιοχές, που εμφανίστηκαν γεωλογικά φαινόμενα και μετέτρεψαν περιοχές που άλλοτε ήταν ξηρές σε ένυδρες ή το αντίθετο.
καὶ γὰρ ἐνταῦθα κατὰ μικρὸν ἐν πολλῷ γίγνεται χρόνῳ ἡ ἐπίδοσις,
Παρόλο όμως που ένας τέτοιου είδος υπολογισμός χρειάζεται μικρή προσπάθεια για να πραγματοποιηθεί, διότι οι επιδράσεις ενός τέτοιου φαινομένου γίνονται αντιληπτές για μεγάλο χρονικό διάστημα, κάτι τέτοιο φαίνεται να μην λαμβάνεται αμέσως υπόψη,
ὥστε μὴ μνημονεύειν τίνες πρῶτοι καὶ πότε καὶ πῶς ἐχόντων ἦλθον τῶν τόπων, οἷον συμβέβηκεν καὶ τὰ περὶ Αἴγυπτον·
με αποτέλεσμα να μην αποτιμά κανείς την ακριβή χρονική περίοδο και την ακριβή εξέλιξη των απειλούμενων γεγονότων, όπως ακριβώς έγινε στο παρελθόν και στην Αίγυπτο.
καὶ γὰρ οὗτος ἀεὶ ξηρότερος ὁ τόπος φαίνεται γιγνόμενος καὶ πᾶσα ἡ χώρα τοῦ ποταμοῦ πρόσχωσις οὖσα τοῦ Νείλου,
Όπως φαίνεται, η περιοχή του Νείλου αποξηράνθηκε λόγω των μεγάλων προσχώσεων που συντελέστηκαν στην περιοχή,
διὰ δὲ τὸ κατὰ μικρὸν ξηραινομένων τῶν ἑλῶν τοὺς πλησίον εἰσοικίζεσθαι τὸ τοῦ χρόνου μῆκος ἀφῄρηται τὴν ἀρχήν.
ώστε σαν αποτέλεσμα, επειδή τα έλη αποξηράθηκαν σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα και όσοι κατοικούσαν σε αυτήν την περιοχή βρέθηκαν μέσα στην έρημο, η χρονική διάρκεια που συνέβη αυτό το γεγονός δεν έχει καμμία σχέση με την χρονική διάρκεια που μεσολάβησε από την έναρξη του φαινομένου μέχρι την ολοκλήρωσή του.
φαίνεται οὖν καὶ τὰ στόματα πάντα, πλὴν ἑνὸς τοῦ Κανωβικοῦ,
Καθώς φαίνεται, όλες οι διακλαδώσεις του Νείλου ήταν τεχνικές πλην μιας όπου βρισκόταν η πόλη Κάνωβος όπου η διακλάδωση ήταν φυσική.
χειροποίητα καὶ οὐ τοῦ ποταμοῦ ὄντα, καὶ τὸ ἀρχαῖον ἡ Αἴγυπτος Θῆβαι καλούμεναι.
Δηλαδή, αυτά τα υδάτινα κανάλια ήταν τεχνητές κατασκευές και όχι φυσικές. Γι αυτόν το λόγο η Αίγυπτος την αρχαία εποχή ονομαζόταν «Αγυπτιακές Θήβες», αντιγράφοντας τις «Θήβες της Βοιωτίας» (που είχε αποξηρανθεί η λίμνη Κωπαΐδα).
Άρα λοιπόν θα πρέπει να καταλάβουμε ότι όλη η περιοχή της αρχαίας Αιγύπτου ήταν γεμάτη από τεχνικά κανάλια, τα οποία κάποια στιγμή αποξηράνθηκαν λόγω κάποιου πολύ έντονου γεωλογικού φαινομένου και η ευρύτερη περιοχή μετατράπηκε σε έρημο.
δηλοῖ δὲ καὶ Ὅμηρος, οὕτως πρόσφατος ὢν ὡς εἰπεῖν πρὸς τὰς τοιαύτας μεταβολάς·
Το γεγονός αυτό, το αναφέρει και ο Όμηρος ο οποίος είναι σχετικά πρόσφατος σε σχέση με αυτά τα πολύ προγενέστερα γεγονότα.
ἐκείνου γὰρ τοῦ τόπου [352a] ποιεῖται μνείαν ὡς οὔπω Μέμφιος οὔσης ἢ ὅλως ἢ οὐ τηλικαύτης.
Αυτοί που αναφέρουν το γεγονός αυτό που συνέβη σε αυτόν τον τόπο λένε ότι δεν είχε ιδρυθεί ακόμα η Μέμφις (Κάιρο) είτε εξολοκλήρου είτε ως τμήμα κάποιας άλλης πόλης.
τοῦτο δ’ εἰκὸς οὕτω συμβαίνειν· οἱ γὰρ κάτωθεν τόποι τῶν ἄνωθεν ὕστερον ᾠκίσθησαν·
Αυτό λοιπόν είναι φυσικό να συμβαίνει καθότι οι τόποι που βρίσκονται κάτω από το σημείο διακλάδωσης του Νείλου (Κάτω Αίγυπτος) κατοικήθηκε αργότερα από τους τόπους που βρίσκονται επάνω από το σημείο διακλάδωσης (Άνω Αίγυπτος)
Άρα δεν υπήρχε ακόμα η κάτω Αίγυπτος η οποία προήλθε από τις προσχώσεις του Νείλου.
ἑλώδεις γὰρ ἐπὶ πλείω χρόνον ἀναγκαῖον εἶναι τοὺς ἐγγύτερον τῆς προσχώσεως διὰ τὸ λιμνάζειν ἐν τοῖς ἐσχάτοις ἀεὶ μᾶλλον.
Και είναι φυσικό για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα αυτή η περιοχή των εκβολών του Νείλου να ήταν ελώδης και πολύ περισσότερο στα σημεία των άκρων των εκβολών.
Δηλαδή το σημερινό Δέλτα του Νείλου
μεταβάλλει δὲ τοῦτο καὶ πάλιν εὐθενεῖ·
Έτσι οι εκβολές μεταβάλλονται λόγω των ελών, αργότερα όμως δημιουργούνται και πάλι οι δύο κοίτες του «δέλτα του ποταμού».
ξηραινόμενοι γὰρ οἱ τόποι ἔρχονται εἰς τὸ καλῶς ἔχειν, οἱ δὲ πρότερον εὐκραεῖς ὑπερξηραινόμενοί ποτε γίγνονται χείρους.
Όταν λοιπόν αποξηραίνονται τα έλη μετατρέπονται σε εύφορη περιοχή (όπως και στην περίπτωση της Κωπαΐδας), ενώ οι τόποι οι οποίοι προηγουμένως είχαν κλίμα κατάλληλο για διαμονή μετατρέπονται σε χέρσους και ερημώνονται.
ὅπερ συμβέβηκε τῆς Ἑλλάδος καὶ περὶ τὴν Ἀργείων καὶ Μυκηναίων χώραν·
Το φαινόμενο αυτό των ελωδών τόπων έχει συμβεί και στην Ελλάδα, στην περιοχή του Άργους και των Μυκηνών,
ἐπὶ μὲν γὰρ τῶν Τρωικῶν ἡ μὲν Ἀργεία διὰ τὸ ἑλώδης εἶναι ὀλίγους ἐδύνατο τρέφειν, ἡ δὲ Μυκηναία καλῶς εἶχεν (διὸ ἐντιμοτέρα ἦν),
κατά την διάρκεια όμως της περιόδου των τρωικών πολέμων η περιοχή του Άργους επειδή περιείχε έλη, δεν μπορούσε να θρέψει τους κατοίκους της, ενώ η περιοχή γύρω από τις Μυκήνες ήταν κατάλληλη για καλλιέργεια και κατοίκηση. (και γι αυτό η περιοχή αυτή είχε μεγαλύτερη αξία)
νῦν δὲ τοὐναντίον διὰ τὴν προειρημένην αἰτίαν·
Σήμερα όμως συμβαίνει το αντίθετο για την αιτία που αναλύσαμε πριν.
ἡ μὲν γὰρ ἀργὴ γέγονεν καὶ ξηρὰ πάμπαν,
Όσον αφορά τους κατοίκους του Άργους εγκαταστάθηκαν εκεί όταν είχαν πια αποξηρανθεί όλα τα έλη της περιοχής.
τῆς δὲ τὰ τότε διὰ τὸ λιμνάζειν ἀργὰ νῦν χρήσιμα γέγονεν.
Αυτά δε τα εδάφη επειδή ακριβώς προηγουμένως είχαν λιμνάζοντα ύδατα, όταν αποξηράνθηκαν μετατράπηκαν σε πολύ εύφορα και χρήσιμα εδάφη.
ὥσπερ οὖν ἐπὶ τούτου τοῦ τόπου συμβέβηκεν ὄντος μικροῦ, ταὐτὸ δεῖ
νομίζειν τοῦτο συμβαίνειν καὶ περὶ μεγάλους τόπους καὶ χώρας ὅλας.
Επειδή λοιπόν αυτό το γεγονός συνέβη σε αυτήν την περιοχή μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, κάποιοι πιστεύουν ότι το ίδιο έχει συμβεί και σε άλλους τόπους με μεγαλύτερη έκταση.
Θέλει να πει ότι το φαινόμενο αυτό δεν λειτουργεί παντού με την ίδια ταχύτητα. Δεν σημαίνει ότι και στην Αίγυπτο έγινε γρήγορα. Στο Δέλτα του Νείλου θα πρέπει να χρειάστηκαν πολύ περισσότερα χρόνια.
οἱ μὲν οὖν βλέποντες ἐπὶ μικρὸν αἰτίαν οἴονται τῶν τοιούτων εἶναι παθημάτων τὴν τοῦ ὅλου μεταβολὴν ὡς γιγνομένου τοῦ οὐρανοῦ·
Αυτοί λοιπόν που γνωρίζουν ότι το γεγονός της αποξήρανσης του Άργους έγινε σε μικρό χρονικό διάστημα, αποδίδουν αυτήν την μετατροπή όλου του εδάφους από ελώδες σε γόνιμο, στην παρουσία ουρανίων δυνάμεων!
