Τα Καβείρια Μυστήρια

Ίσως τα αρχαιότερα από όλα τα Μυστήρια του κόσμου να είναι τα ΚΑΒΕΙΡΙΑ.

Η Λατρεία τους παρουσιάζεται για πρώτη φορά στα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου. Στην Λήμνο, την Σαμοθράκη, την Ίμβρο και την Θάσο, καθώς και στις απέναντι ακτές της Μακεδονίας της Θράκης και της Μικράς Ασίας.

Οι Καβειρίδες, είναι Νύμφες, αδελφές των Καβείρων, θυγατέρες του Ηφαίστου από την Καβειρώ.

Οι Κάβειροι είναι αρχαιότατες θεότητες που λατρεύονται στην Ελλάδα, από την εποχή των Πελασγών.

Αργότερα, (6ος αι. πΧ.) η λατρεία διαδόθηκε και στις Βοιωτικές ακτές, (Ανθηδών) και κατόπιν στην περιοχή των Θηβών, όπου άκμαζαν δύο ιερά με ονόματα που δηλώνουν ακριβώς την ίδια έννοια, με αντίστροφη όμως σειρά των λέξεων:

το «ΚΑΒΕΙΡΙΟΝ ΙΕΡΟΝ», και
το «ΙΕΡΟΝ ΤΩΝ ΚΑΒΕΙΡΩΝ»

το πρώτο ιερό ήταν αφιερωμένο στις Θήλειες, ενώ το δεύτερο στους Άρρενες Καβείρους.

Και τα δύο ιερά ήταν περίφημα και λατρευόταν μέσω πολλών και μυστηριακών και νυχτερινών Τελετών οι Κάβειροι.

Κατά τον Αθηνίωνα, οι Κάβειροι ήταν δύο. Ο ΙΑΣΙΩΝ και ο ΔΑΡΔΑΝΟΣ, υιοί του Διός από την θυγατέρα του Άτλαντος, την Ηλέκτρα. Το δε όνομά τους, το όφειλαν στο φρυγικό όρος Κάβειρον, όπου παρέμειναν αρχικά.

Κατά τον Μνασέα, οι Κάβειροι ήταν τρεις, όσες και οι αδελφές τους, οι Καβειρίδες νύμφες, τέκνα του Ηφαίστου και της Καβειρούς, θυγατέρας του Πρωτέως (για τον οποίο έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενο άρθρο μας) και της Αγχινόης.

Γεννήθηκαν στην Λήμνο, όπου λατρευόταν ως «Θεοί Μειλίχιοι», δηλαδή γλυκείς, ήπιοι, πράοι, και προσηνής. Επιπλέον ήταν προστάτες της αμπέλου, η οποία ευδοκιμεί εκεί, όπως σε όλα τα ηφαιστειογενή εδάφη.

Άλλοι αναφέρουν τρεις Καβείρους, την ΑΞΙΕΡΟΝ, τον ΑΞΙΟΚΕΡΣΟΝ, και την ΑΞΙΟΚΕΡΣΑΝ.

Ο Διονυσόδωρος παραδέχεται δύο ζεύγη, την Αξίερον, ταυτιζόμενη με την Δήμητρα, τον Αξιόκερσο, προς τον Πλούτωνα, την Αξιόκερσα προς την Περσεφόνη, και τον Κασμίλο, ή Καδμίλο, προς τον Ερμή, λατρευόμενο ως «Ιθιφαλλικόν» δηλαδή, θεό της γονιμότητα.

Είναι εντυπωσιακό, ότι αυτά τα παράξενα ονόματα των Καβείρων, ήταν απαγορευμένο να τα προφέρουν οι πιστοί, οι οποίοι που ονόμαζαν γενικώς «Θίακες» ή «Άνακτες» όπως γνωρίζουμε άλλωστε ότι και κατά την τελετή των Ελευσινίων Μυστηρίων, η Δήμητρα και η Περσεφόνη, αποκαλούταν απλώς και μόνο «Θεοί». Τα ιδιαίτερα ονόματά τους κατά την διάρκεια της εορτής, όπως και τα ονόματα των ιερέων των, «ελησμονούντο».

Στην Σαμοθράκη όπου θεωρείται η Κοιτίδα της λατρείας των Καβείρων, χαρακτηριζόταν προστάτες της Ναυσιπλοΐας.
Στην Ίμβρο και στην Θάσο, ως ευνοούντες την αφθονία κατά τον τρυγητό, θεωρούνται προστάτες των τεχνών, έχοντας πατέρα τους τον Ήφαιστο.

Επίσης υπήρχε η πίστη ότι οι δύο πρεσβύτεροι αδελφοί Κάβειροι, φόνευσαν τον νεώτερο αδελφό τους, που όμως και πάλι με την βοήθειά τους, ανέστησε ο Ερμής Καδμίλος, αγγίζοντάς τον με το Κηρύκειό του, το οποίο θεωρούταν κατά τον Διόδωρο, προσωποποίηση της πίστης περί της Αθανασίας της Ψυχής.

Οι ιερείς της Σαμοθράκης, άπαντες κληρονομικοί, ονομαζόταν Κάδουλοι, αλλά και Καδμίλοι, και Κάδμιλοι, όπως και ένας από τους Κάβειρους.

Οι Ιερείς κάθιζαν τον μυούμενο μετά την διδασκαλία και την δεινή δοκιμασία που υφίστατο επί θρόνου, όπου λεγόταν η Τελετή της Μυήσεως ή ΘΡΟΝΙΣΜΟΣ.

Ο Μυούμενος φορούσε «πορφυράν Ζώνην» γύρω από τα νεφρά του και επίσης, στο κεφάλι του φορούσε στεφάνι από κλώνους ελαίας, το οποίο συγκρατούσε ένα λεπτό πέπλο.

Αυτή την ζώνη, την φορούσαν πάντοτε οι «άπαξ μυηθέντες», πιστεύοντας ότι τους προφύλασσε από κάθε κίνδυνο.

Χάρις σε αυτήν την ζώνη, σώθηκε από την μανία των κυμάτων ο Οδυσσέας , χάρις σε αυτήν κατάφερε ο Αγαμέμνων να κατισχύσει όλων των κατά τον Τρωικό Πόλεμο στάσεων των στρατευμάτων του!

Στην συνέχεια οι μυούμενοι έπρεπε να υποβληθούν σε νηστεία, ενώ παράλληλα, τους υποχρέωναν να παρουσιάσουν και τον κηδεμόνα τους για να βεβαιώσει πως είχαν καλή διαγωγή και για να εγγυηθεί γι αυτούς ότι και στο μέλλον θα συνεχίσουν να λειτουργούν με σύνεση.

Στη συνέχεια ακολουθούσε ο ιερός χορός, όπου οι μυημένοι χόρευαν γύρω του. Στο τέλος, οι μυούμενοι ορκίζονταν πως θα κάνουν ενάρετη ζωή και πως θα τηρήσουν για πάντα αυτά τα μυστικά.

Προ του θρόνου, έκαιγε πυρά περί την οποία «ωχρούντο οι Ιερείς» ψιθυρίζοντας λέξεις και φράσεις ακατάληπτες στους αμύητους.

Χαρακτηριστικό της λατρείας στη Λήμνο κατά την διάρκεια των ιερών Τελετών, ήταν το σβήσιμο κάθε πυρός στο νησί, το οποίο επί εννέα μέρες έμενε στο απόλυτο σκότος, περιμένοντας να φωτιστεί από την νέα ιερά φλόγα την οποία μετέφερε από την Δήλο ειδικά για τον σκοπό αυτό απεσταλμένο πλοίο.

Από την φλόγα αυτή ανανεωνόταν το πυρ, στο νησί και η εμφάνιση αυτού του νέου καθαγιασμένου φωτός, αποτελούσε και την λήξη των Μυστηρίων…

Είναι γνωστό ότι την Σαμοθράκη την επισκέφτηκαν και μυήθηκαν, τόσο ο Ορφέας, όσο και ο Ηρακλής, αλλά και όλοι οι στρατηγοί του Τρωικού Πολέμου, οι Πλείστοι των Αργοναυτών και πολλοί άλλοι.

Λέγεται μάλιστα, πως κατά την διάρκεια των Ιερών Τελετών των Καβειρίων Μυστηρίων, συναντήθηκαν για πρώτη φορά οι γονείς του Μεγάλου Αλεξάνδρου ο βασιλιά Φίλιππος ο Β’ και η Ολυμπιάδα. Κατά την ίδια παράδοση, η σύλληψη του μεγάλου στρατηλάτη πραγματοποιήθηκε στην Σαμοθράκη.

Τέλος, στα Καβείρια Μυστήρια, μπορούσαν αν πάρουν μέρος τόσο οι ελεύθεροι πολίτες, όσο και οι δούλοι, σε αντίθεση βεβαίως με τα Ελευσίνια Μυστήρια, όπου η συμμετοχή των δούλων ήταν απαγορευμένη.