Ο Πλούταρχος στο εξαιρετικό του βιβλίο «Περί παίδων αγωγής» αναφέρεται σε μία σειρά από απλούς κανόνες που πρέπει να ακολουθήσουν οι γονείς ως προς το θέμα της σωστής διαπαιδαγώγησης των παιδιών τους.
Στο συγκεκριμένο απόσπασμα αναφέρεται στο πολύ σημαντικό θέμα της κολακείας, καθώς θεωρεί ότι αποτελεί τον υπ’ αριθμόν ένα παράγοντα βάσει του οποίου θα μπορούσε ένας νέος να παραπλανηθεί και να πάρει τον κακό δρόμο.
Τί θα πρέπει λοιπόν να κάνουν οι γονείς, ώστε το παιδί τους να ακολουθήσει στην ζωή του τον δρόμο της αρετής και να εξελιχθεί σε έναν σωστό και χρήσιμο άνθρωπο;
Ας δούμε τις συμβουλές που μας δίνει το αρχαίο κείμενο:
᾿Ανακάμψω δ’ ἐπὶ τὴν ἐξ ἀρχῆς τοῦ λόγου ὑπόθεσιν·
Θα επιστρέψω όμως στο αρχικό θέμα της ομιλίας μου.
ἁπάντων γὰρ ὅπερ ἔφην τῶν πονηρῶν ἀνθρώπων ἀπάγειν δεῖ τοὺς παῖδας,
και θα επαναλάβω ότι πρέπει να κρατήσουμε τα παιδιά μας, μακριά από όλους τους κακούς ανθρώπους
μάλιστα δὲ 13.(A.) τῶν κολάκων.
και πολύ περισσότερο, μακριά από τους κόλακες.
ὅπερ γὰρ πολλάκις καὶ πρὸς πολλοὺς τῶν πατέρων διατελῶ λέγων, καὶ νῦν ἂν εἴποιμι.
Θα επαναλάβω λοιπόν, την συμβουλή που έχω ήδη πει πολλές φορές σε πολλούς πατεράδες μέχρι τώρα.
γένος οὐδέν ἐστιν ἐξωλέστερον οὐδὲ μᾶλλον καὶ θᾶττον ἐκτραχηλίζον νεότητα τῶν κολάκων,
Η χειρότερη κατηγορία ανθρώπων, που μπορεί να κάνει έναν νέο να παρεκτραπεί πολύ εύκολα από την σωστή πορεία, είναι οι κόλακες.
οἳ καὶ τοὺς πατέρας καὶ τοὺς παῖδας προρρίζους ἐκτρίβουσι,
Αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να ανατρέψουν ριζικά τόσο την ζωή ενός παιδιού, όσο και του πατέρα του.
τῶν μὲν τὸ γῆρας ἐπίλυπον, τῶν δὲ τὴν νεότητα ποιοῦντες,
Διότι οι μεν πατεράδες θα περάσουν τα γεράματά τους περίλυποι, τα δε παιδιά τους θα χαραμίσουν τα νιάτα τους,
τῶν δὲ συμβουλευμάτων δέλεαρ ἀφύλακτον προτείνοντες τὴν ἡδονήν.
αφού οι συμβουλές που θα δεχτούν από αυτούς τους κόλακες, θα τους στρέψουν σε έναν τρόπο ζωής που θα βασίζεται στην αναζήτηση της ηδονής.
τοῖς παισὶ τῶν πλουσίων οἱ πατέρες νήφειν παραινοῦσιν οἱ δὲ μεθύειν,
Οι γονείς των πλούσιων παιδιών, θα συμβουλεύουν τα παιδιά τους να μην πίνουν, ενώ αντιθέτως οι κόλακες θα τους προτρέπουν να πίνουν και να μεθάνε.
σωφρονεῖν οἱ δ’ ἀσελγαίνειν,
Αντίστοιχα, οι γονείς θα προτρέπουν τα παιδιά τους να λειτουργούν με βάση την σωφροσύνη, ενώ οι κόλακες θα τους προτρέπουν σε μία άσωτη ζωή.
φυλάττειν οἱ δὲ δαπανᾶν,
Οι γονείς θα συμβουλεύουν τα παιδιά τους να αποταμιεύουν τα χρήματά τους, ενώ αντίθετα οι κόλακες θα τους προτρέπουν να τα σπαταλάνε.
φιλεργεῖν οἱ δὲ ῥᾳθυμεῖν,
Οι γονείς θα επιθυμούν τα παιδιά τους να είναι εργατικά, ενώ οι κόλακες θέλουν να τους κάνουν τεμπέληδες.
(B.) “στιγμὴ χρόνου πᾶς ἐστιν ὁ βίος” λέγοντες,
Αυτό το πετυχαίνουν λέγοντάς τους: «Όλη η ζωή μας είναι αυτή η στιγμή»
“ζῆν οὐ παραζῆν προσῆκε.
Όπως επίσης: «Η ζωή αξίζει όταν ζούμε πραγματικά και όχι όταν νομίζουμε ότι ζούμε»
τί δὲ φροντιστέον ἡμῖν τῶν τοῦ πατρὸς ἀπειλῶν;
Επομένως, για ποιον λόγο ένα παιδί να ακούσει τις συμβουλές του πατέρα του;
κρονόληρος καὶ σοροδαίμων ἐστί, καὶ μετέωρον αὐτὸν ἀράμενοι τὴν ταχίστην ἐξοίσομεν.”
«Αφού σε αυτήν την ηλικία, που βρίσκεται μετέωρος (μεταξύ ζωής και θανάτου) δεν μπορεί να σε καταλάβει, αγνόησε τις συμβουλές του το ταχύτερο δυνατό»
καθῆκε δέ τις καὶ χαμαιτύπην καὶ προηγώγευσε γαμετήν,
Μάλιστα, αυτού του είδους οι κόλακες είναι που θα προτρέψουν τον νεαρό να πάει με μία πόρνη ή ακόμα και με μία παντρεμένη γυναίκα που θα απατήσει τον άνδρα της.
καὶ τὰ τῶν πατέρων ἐφόδια τοῦ γήρως ἐσύλησε καὶ περιέκοψε.
Επίσης, οι κόλακες με τις συμβουλές τους οδηγούν τους νέους να κλέψουν από γους πατεράδες τους, τις οικονομίες τους που είχαν φροντίσει να κρατήσουν για τα γεράματά τους.
μιαρὸν τὸ φῦλον,
Διότι αυτοί οι κόλακες είναι βρωμεροί άνθρωποι.
ὑποκριταὶ φιλίας,
Παριστάνουν τους φίλους από συμφέρον.
ἄγευστοι παρρησίας,
Δεν θα σου πουν ποτέ αυτό που πιστεύουν πραγματικά, αλλά αυτό που θέλεις να ακούσεις.
πλουσίων μὲν κόλακες πενήτων δ’ ὑπερόπται,
Όταν βρίσκονται κοντά σε πλούσιους φροντίζουν με κάθε τρόπο να τους κολακεύουν, ενώ όταν βρίσκονται κοντά σε φτωχούς δεν καταδέχονται να γυρίσουν να τους κοιτάξουν.
ὡς ἐκ λυρικῆς τέχνης ἐπὶ τοὺς νέους ἀγόμενοι,
Οι κόλακες πλησιάζουν πάντα τους νέους, με θεατρικό τρόπο,
σεσηρότες ὅθ’ οἱ τρέφοντες γελῶσι,
όταν οι άλλοι γελάνε, οι κόλακες απλώς ανοίγουν τα χείλη τους.
καὶ ψυχῆς ὑποβολιμαῖα καὶ νόθα μέρη βίου,
πρόκειται για αποβράσματα της κοινωνίας, για μη πραγματικούς ανθρώπους.
πρὸς δὲ (C.) τὸ τῶν πλουσίων νεῦμα ζῶντες,
Η συμπεριφορά τους εξαρτάται από τις ψυχικές διαθέσεις των πλουσίων.
τῇ τύχῃ μὲν ἐλεύθεροι,
Έτσι λοιπόν ενώ οι κόλακες ανήκουν στην κατηγορία των ελεύθερων πολιτών,
τῇ προαιρέσει δὲ δοῦλοι·
στην πραγματικότητα, λειτουργούν όπως οι δούλοι.
ὅταν δὲ μὴ ὑβρίζωνται, τόθ’ ὑβρίζεσθαι δοκοῦντες, ὅτι μάτην παρατρέφονται.
Ακόμα και όταν δεν τους κατηγορούν για κάτι, αυτοί αισθάνονται «ένοχοι», επειδή γνωρίζουν ότι ανακατεύονται στις ζωές των άλλων (των πλουσίων).
ὥστ’ εἴ τῳ μέλει τῶν πατέρων τῆς τῶν τέκνων εὐαγωγίας,
Αν λοιπόν οι πατεράδες ενδιαφέρονται για την σωστή αγωγή των παιδιών τους,
ἐκδιωκτέον τὰ μιαρὰ ταῦτα θρέμματα,
θα πρέπει να απομακρύνουν με κάθε τρόπο από κοντά τους αυτούς βρομερούς ανθρώπους,
ἐκδιωκτέον δ’ οὐχ ἥκιστα καὶ τὰς τῶν συμφοιτητῶν μοχθηρίας·
όπως επίσης να τους απομακρύνουν και από της αντίστοιχης ποιότητας συμμαθητές τους,
καὶ γὰρ οὗτοι τὰς ἐπιεικεστάτας φύσεις ἱκανοὶ διαφθείρειν εἰσί.
διότι ακόμα και αυτοί θα μπορούσαν να τους διαφθείρουν όπως οι Κόλακες, ακόμα και τα καλύτερα παιδιά.
